Sự đồng cảm, lắng nghe từ hai tâm hồn là một điều gì đó thật vô giá mà có những người mất cả đời tìm kiếm. Có bao giờ, bạn đặt cho mình một câu hỏi: khi tôi mất đi, ai sẽ là người đủ hiểu tôi để mạnh dạn đứng trước mọi người kể về những gì tôi đã trải qua?
Sự đồng cảm, lắng nghe vượt giới hạn
Gặp bà trong một buổi chiều đầy nắng với chiếc xe đạp cà tàng, trên giỏ xe là chú chó nhỏ, đen nhẻm. Bà dúi vào tay tôi mấy tờ vé số, miệng chỉ mỉm cười- một nụ cười hiền hậu, chất phác, phảng phất một chút “bụi” của cuộc đời. Không phải tôi ki bo, nhưng là một người vốn không tin vào những cái may rủi, tôi lắc đầu từ chối bà.
Khác hẳn với thái độ dứt khoát của tôi, bà cứ đứng đó tiếp tục dúi vào tay tôi với khuôn miệng cười và ánh mắt chất chứa sự mong đợi. Chú chó nhỏ cũng nhìn tôi, lưỡi chú lè ra đầy sự tinh nghịch đáng yêu. “Bà cho cháu 2 tờ ạ”, vẫn sự im lặng và nụ cười đó- bản thân tôi dần nhận ra một sự thật… Tôi hỏi bà bao nhiêu tuổi, mấy ngón tay bà dơ lên ra dấu: 67.
Theo dấu chân của bà, chúng tôi dừng lại trước căn trọ nhỏ nằm sâu trong hẻm, đồ đạc trong căn phòng chẳng có gì là đáng giá. Tuy nhiên, chỗ nằm của chú chó nhỏ được chu đáo, gọn gàng với tấm chăn bông đặt trên thùng carton cũ. Chú chó quấn quýt bên bà, bà âu yếm nó…tôi chẳng thể gọi tên được tình cảm này, chỉ biết rằng nó thật sự đáng quý.
Bà không có con cái, vốn mồ côi và mang khuyết tật, bà đến với thế giới một cách thật cô độc và buồn tủi. Người ta thường hay nói: “Sài Gòn hoa cho người giàu và lệ cho người người nghèo”. Lúc đó, tôi mới thực sự thấm thía hết được câu nói ấy. Thương cho bà vì sự khắc nghiệt của cuộc sống, thương cho những tâm tư của bà chưa một lần được giải bày cùng ai.
Việc lắng nghe nhau theo cách hội thoại, trò chuyện vốn dĩ đã là một việc quá khó. Huống hồ…. À không, tôi nghĩ rằng, trong nội tâm bà biết rõ, chú chó nhỏ kia chính là “người” lắng nghe những gì sâu xa nhất trong nội tâm bà.
Có những sự đồng cảm như thế, vốn chưa hề nói ra thành câu, lặng lẽ, kề bên và lắng nghe nhau bằng tất cả những gì sâu nhất trong tấm lòng.
Khi người duy nhất lắng nghe bạn biến mất.
Rất lâu sau đó, tôi lại tình cờ gặp bà, vẫn chiếc xe đạp, vẫn xấp vé số nhưng không còn chú chó nữa. Tôi thắc mắc hỏi bà; bằng đôi mắt ngấn lệ thay cho câu trả lời…vậy là, người bạn đồng hành, người duy nhất có thể lắng nghe bà…chẳng còn nữa. Bất giác, tôi khựng lại một nhịp. Đúng thật là “cuộc sống này vận hành theo cái cách luôn dìm người ta xuống”!
Kể từ dạo đó, tôi luôn cố gắng dành một khoảng thời gian nhỏ để đến thăm và “trò chuyện” cùng bà. Sâu trong ánh mắt bà, tôi nhận thấy một tình yêu thương, một trái tim thật ấm áp nhưng cô độc. Khi được hỏi về thứ bà mong muốn có được lúc này, bà nguệch ngoạc trên giấy “một người bạn như Nâu”. Nâu- chính là cái tên của chú chó đã bị trộm.
Vậy là, đâu phải chỉ giữa còn người mới có thể lắng nghe nhau, đâu phải mọi sự lắng nghe phải được diễn đạt bằng lời nói. Tôi đã từng chứng kiến sự lắng nghe dịu dàng như thế, lắng nghe bằng việc nương tựa nhau theo cách ấm áp nhất. Sẽ chẳng có ai có thể thay thế cho Nâu trong lòng bà và chẳng ai có thể thay thế bà trong Nâu.
Món quà của cuộc sống: Người lắng nghe
Để bà được an yên và giải tỏa những điều chất chứa bấy lâu, tôi quyết định là Người lắng nghe của bà, sẻ chia cùng bà… câu chuyện của bà là những tủi nhục khi bị chế giễu bệnh tật, về ao ước một lần được sống trong cái gọi là hạnh phúc, là sự cô độc chất chứa gần cả một đời người. Tôi tin chắc rằng, những điều đó chưa một ai ngỏ ý muốn lắng nghe và thấu hiểu cùng bà.
Những câu chữ vụng về được bà viết ra giấy, đã cho tôi phần nào hiểu hơn về bà, thương cho nốt trầm của cuộc đời bà nói riêng và thương cho những người cùng cảnh ngộ với bà nói chung. Họ đã sống lặng lẽ, không một ai lắng nghe, không một ai đồng cảm với những bi thương của cuộc đời. Chúng ta thường hay nghĩ, để làm được một việc tốt trong xã hội phải dùng thật nhiều tiền để quyên góp, để tạo tiếng vang. Riêng với tôi, từ độ gặp được bà, việc tốt dành cho cuộc đời với tôi đơn giản là lắng nghe một ai đó.
Suy cho cùng, chúng ta muốn tồn tại trên đời được thảnh thơi, bớt đi những muộn sầu thì chắc chắn phải có cho mình một Người lắng nghe chân thành. Những bộn bề lo toan vẫn kéo đến, Người lắng nghe như một điểm tựa vững chắc, sự mạnh mẽ cũng từ đó mà hiện ra giúp ta chống chọi những khó khăn, ung dung tự tại trên từng chặng cuộc đời.
Như Vy
