Người lắng nghe – một vai trò rất khó không phải ai cũng làm được khi mà bản tính chúng ta vốn tò mò và thích bình luận về câu chuyện của người khác. Nhưng một khi bạn “được lắng nghe” đúng nghĩa bạn sẽ hiểu được giá trị và biết cách để làm một người lắng nghe tốt hơn cho những người thân yêu của mình.
Nỗi sợ hãi hình thành từ thuở nhỏ
Tôi vốn trầm tính từ khi còn bé, có lẽ do ba mẹ tôi lấy nhau không phải vì tình yêu, mà là do truyền thống cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy khi xưa. Gia đình mẹ tôi không phải tầng lớp giàu có nhưng thuộc con nhà trí thức khi bà ngoại tôi là giáo viên dạy Hóa còn ông tôi là phó phòng thủy lợi tỉnh. Gia đình bố tôi thuần nông dân chất phác, bố tôi là bộ đội, và chính cái chất lính chính trực, hiền lành đã khiến ngoại tôi an tâm giao con gái mình cho bố.
Tuy nhiên, mẹ tôi lại không được lòng người nhà bên nội, họ chưa từng lắng nghe cho sự vất vả của mẹ. Họ chưa từng lắng nghe cho nỗ lực kiếm tiền trang trải và xây dựng tình cảm cho gia đình nhỏ của mẹ. Và dần dà cuộc hôn nhân không có nền tảng là tình yêu bắt đầu lung lay dần dẫn đến xung đột và cãi vã, anh đổ lỗi cho tôi, tôi đổ lỗi anh, mặc dù lúc ấy bố mẹ đã có anh trai và tôi. Anh tôi lớn hơn tôi 8 tuổi, vậy nên anh hiểu chuyện sớm hơn tôi rất nhiều.
Mẹ tôi là một cô gái mạnh mẽ, chấp nhận học hết cấp 3 rồi ngừng để buôn bán vì còn mấy đứa em phía sau không đủ tiền ăn học. Lăn lộn ở bên ngoài bao lâu, cái cốt đàn ông mạnh mẽ cũng thấm vào người mẹ tôi ít nhiều, vì thế từ bé cho đến “thời điểm đó” tôi chưa lần nào thấy mẹ tôi khóc, ngoại trừ những lần xem phim tình cảm nam chính và nữ chính chia tay.
Tôi nhớ, buổi trưa hôm đó, tôi đang ngồi làm bài tập Toán lớp 4, thấy mẹ tôi đi làm về sớm hơn bình thường, trên mặt mẹ đầy nước mắt rồi xin tôi một tờ giấy đôi. Tôi không biết trên tờ giấy đôi đó sau khi tôi xé ra sẽ được mẹ tôi sẽ viết đơn ly hôn lên đó, chờ bố tôi ký. May thay cái đơn ly hôn đó sau thời gian bố mẹ tôi ly thân 2 tháng thì đi vào dĩ vãng, nếu không chắc giờ tôi không biết mình đang sống với mẹ hay ở với bố.
Tôi lớp 4, chẳng biết thứ gì gọi là “chuyện đời”, tôi hỏi anh tôi, anh trai tôi bảo rằng: “Cô dì bên nhà nội không thích mẹ, họ làm mẹ buồn. Rồi bố cãi nhau lớn với mẹ về chuyện sắp tới mua đất làm nhà ở đâu, có nói nặng lời lên.” Không hiểu sao thằng anh tôi kiệm lời, nói tóm gọn lại như thế mà lúc ấy tôi vẫn hiểu được hết, rồi tôi liên tưởng đến những lần anh tôi bị họ hàng bên nội coi thường vì nghịch ngợm. Tôi dần có ác cảm với họ hàng bên nội và hôn nhân. Và vì thế tôi lớn lên với một suy nghĩ không ưa gì đám đàn ông con trai, không yêu đương và cũng không muốn kết hôn. Thực ra là tôi đang sợ người lạ, người khác giới.
Người lắng nghe tuyệt vời: “Tình yêu”
“Thời gian sẽ giúp bạn quên đi tất cả”- câu nói này có thể không đúng trong trường hợp của tôi khi mà suy nghĩ của tôi lại bị “dặm” thêm một nỗi sợ hãi khác “quấy rối tình dục”. Chắc hẳn cách đây tầm chục năm hẳn có không ít đứa học sinh đang trên đường đi học về thì bị quấy rối kiểu như người đàn ông không mặc gì chắn đường bạn, hoặc lừa cho bạn kẹo, tiền để quấy rối. Đó là thời điểm tôi cấp 2- thật ác mộng với những lần đó.
Sang đến lớp 11, tôi cảm nắng một anh bạn cùng lớp, tôi cũng rất bất ngờ vì một đứa chưa bao giờ để con trai vào mắt lại thích một người khác giới đến vậy. Cái cảm giác mỗi ngày đến trước ngồi sẵn chờ bạn ấy đến lớp, hôm thì thấy hụt hẫng, hay mọi thứ liên quan đến bạn ấy bản thân đều để ý, đó có phải là yêu không nhỉ? Tôi vẫn tự hỏi mình như thế vào lúc ấy.
Rồi thời gian trôi đi, chúng tôi tạm biệt quãng thời gian cuối cùng của thời học sinh một cách chớp nhoáng. Tại buổi tiệc chia tay của lớp, tôi thật bất ngờ khi nhận được lời tỏ tình từ cậu bạn tôi cảm nắng, vui quá tôi nhận lời liền. Sau đó vài tuần, tôi quay trở lại với bản chất của chính mình, như một con nhím sẽ xù lông lên để bảo vệ bản thân khỏi tổn thương và sợ hãi, tôi luôn “làm giá” với cậu bạn ấy rồi đá đi không thương tiếc. Nhưng vì vẫn thích tôi cứ theo dõi cậu ấy hoài… thật kỳ quặc.
Cú sốc bị con gái đá lần đầu tiên trong đời sau này tôi mới được nghe cậu bạn ấy bảo: “buồn lắm”. Thế nhưng, bị tôi đá nhưng cậu ấy vẫn luôn quan tâm, hỏi han tôi rất kiên trì, rồi chính sự quan tâm ấy chinh phục tôi. Con gái thật dễ mủi lòng, tôi kể hết chuyện cho cậu bạn ấy nghe. Câu chuyện về gia đình tôi, cậu ấy nghe tôi nói hết chỉ đáp lại một: “Mỗi nhà mỗi cảnh, ai cũng vậy cả, đừng nên bi quan.” Câu chuyện tôi ám ảnh tâm lý với nỗi sợ hãi vì từng bị quấy rối, cậu ấy cũng lắng nghe hết và cũng đáp lại vỏn vẹn một câu: “ Đừng sợ, mai tôi mang cho bà chai xịt cay chị tôi hay dùng để phòng thân.” Lời ít nhưng ý nhiều, tôi thật sự thấy an tâm, lạc quan hơn nhờ ba câu nói ngắn gọn ấy.
Có lần tôi hỏi cậu ấy rằng đã từng nghe lời nói xấu về tôi trong lớp chưa, cậu ấy bảo nghe rồi. Tôi tò mò hỏi cậu nghĩ sao, cậu ấy đưa cái nhóm chat nói xấu tôi ra cho xem, bảo đọc đi xem họ nói bà những gì, chứ tôi chưa đọc hết vì dài quá. Cậu ấy nói với tôi rằng lắng nghe thông tin từ miệng người khác và có ác cảm với người bị nói xấu ấy khi họ chưa được phản biện, thì thật không công bằng. Cậu ấy còn nói, tỏ tình với tôi vì biết tôi là người như thế nào. Có một người yêu như thế thì cần gì phải giấu tâm tư nữa đúng không? Kể từ đây, bao nhiêu chuyện buồn vui, ấm ức,… tôi kể hết với cậu ấy, bằng tuổi nhưng cậu ấy chững chạc hơn tôi rất nhiều. Là người lau nước mắt khi tôi khóc, chỉ cho tôi tìm sự lạc quan trong những điều tồi tệ đã đến… Tôi biết ơn cậu ấy vô cùng.
Nhận được thì phải cho đi, từ cậu ấy tôi học được cách kiên nhẫn lắng nghe người khác kể về tâm sự của họ và an ủi nhẹ nhàng để họ được giải tỏa. Hiện tại, tôi là cái phễu để mấy đứa bạn thân đến đổ tâm sự vào đấy. Quá trình trưởng thành luôn có nhiều chông gai, và đương nhiên để có được thành công thì cũng phải từng nếm trải nỗi đau, và may mắn thay tôi giúp được đám bạn tôi đánh bay đi những tâm sự tiêu cực, để chúng sống tích cực hơn.
Và thông qua những tâm sự đến từ những đứa bạn, tôi mới càng hiểu thêm về độ “muôn màu muôn vẻ” của cuộc sống, cũng trưởng thành hơn từ đó. Tôi cũng luôn cảm ơn cậu bạn đã gắn bó với tôi năm 17 tuổi đến bây giờ vẫn có thể chống cằm lắng nghe tôi kể lể chuyện buồn vui của mình… Mong rằng ai cũng có thể may mắn tìm được người lắng nghe tuyệt vời, giúp bạn chữa lành nỗi sợ hãi, buồn đau để bạn sống tích cực hơn mỗi ngày.
Tố Trân
